- منتشر شده در پنج شنبه, 13 مهر 1391 01:47
- نوشته شده توسط امیرحسین فلاح
- بازدید: 7991
محمدعلی مجاهدی: «روضه الشهدا»ی ملاحسین واعظ، ریشه بسیاری از انحرافات است
شاعر آييني و برگزيده بيستمين دوره كتاب سال ولايت، با اشاره به برخی از عوامل مهم در به انحراف کشاندن شعر آیینی فارسی در سده‌های اخیر، «روضه الشهدا» اثر ملاحسین واعظ کاشانی، و استقبال مردم از این اثر را از مهم‌ترین دلایل این انحراف دانست.
محمدعلي مجاهدي متخلص به «پروانه» در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، با اشاره به ارايه تعاريف تازه‌اي از شعر آييني در پژوهش‌هايي كه تا كنون انجام داده است، گفت: اين تعاريف به همراه معرفي زيرمجموعه‌هاي شعر آييني با كنكاش فراوان به منظور يافتن آفاق مختلف قلمرو اين حوزه ادبي به دست آمده؛ كه به لطف خدا با اقبال جامعه ادبي نيز مواجه شده است. ادامه در ادامه مطلب
مجاهدي به طرح و بررسي مقوله مهم آسيب‌شناسي شعر آييني براي نخستين بار در كارهاي پژوهشي خود اشاره كرد و یادآور شد: در اين پژوهش‌ها، تمامي مؤلفه‌هاي عمدي و پرهيزي يا بايدها و نبايدهايي كه بايد در قلمرو شعر آييني رعايت شوند، به تفصيل بيان شده است.
مترجم «صحيفه سجاديه» درباره چالش‌هاي پيش روي شعر و ادب آييني اظهار داشت: بها دادن بيش از حد به قرائت ماتمي از فرهنگ عاشورا، ساير قرائت‌هاي ممكن از اين فرهنگ را به دست فراموشي سپرده كه همين موضوع سبب آميختن مطالب غير مستند، خرافه و گزافه با فرهنگ عاشورا شده است.
وي افزود: به همين دليل بعد از پيروزي انقلاب بر تبيين قرائت‌هاي حماسي، ارزشي و مكتبي فرهنگ عاشورا پافشاري كرده و گل‌واژه‌هاي آن را با همين ديدگاه به تصوير كشيديم و كوشيديم جاي خالي محسوس در پيشينه كهن شعر عاشورا را در زبان فارسي تا حدي جبران كنيم.
نويسنده «شكوه شعر عاشورا در زبان فارسي» هدف خود را از انتخاب شعر براي به تصوير كشيدن عاشورا اين گونه توصيف كرد: در علم روان‌شناسي و جامعه‌شناسي ثابت شده كه كلام منظوم به سبب سهولت نقش بستن آن در ذهن مخاطبان و همچنين وجود عنصر عاطفه و خيال در آن، در مقايسه با نثر از قابليت‌هاي كاملا متمايزي برخوردار است.
وي با بيان اين كه گاه مي‌توان با يك مصراع يا يك بيت شعر توده عظيمي از انسان‌ها را برانگيخت، تصريح كرد: براي مثال، اغلب شعارهايي كه در جريان انقلاب اسلامي دهان به دهان تكرار مي‌شدند، شعرگونه‌هايي داراي وزن و آهنگ بودند؛ پس مي‌توان نتيجه گرفت كه حتي مردم كوچه و بازار نيز با شعر بسيار راحت‌تر انس مي‌گيرند تا گفته‌ها و نوشته‌هاي منثور -- و اين تاثيرگذاري به سبب حضور عنصر خيال و عاطفه و آهنگ در شعر است .
نويسنده «سيري در قلمرو شعر نبوي» در پاسخ به اين سوال كه «آيا امكان اغراق و ديگرنمايي وقايع عاشورا در اشعار آييني به سبب حضور عنصر خيال در آن بيش از نثر نيست؟» تصريح كرد: اشعار آييني به دليل امكان درشت‌نمايي و اغراق در عنصر تخيل، خواه ناخواه با مطالب غيرمستند و خيالي نزديك‌ترند؛ اما اين به آن معنا نيست كه نثر عاشورايي كاملا از هرگونه خرافه‌اي پيراسته است -- زيرا پژوهش‌ها نشان مي‌دهند كه ريشه بسياري از انحراف‌هاي تدريجي در فرهنگ عاشورا از زمان انتشار «روضه‌الشهدا»ی ملاحسين واعظ كاشاني در اوايل سده دهم و استقبال بي‌سابقه مردم از اين اثر منثور آغاز شد.
وي افزود: بسياري از مطالب واهي و خرافي موجود در اين مقتل فارسي در مجامع ديني و هيات‌هاي مذهبي كشور راه پيدا كرده‌‌اند. براي مثال، دامادي حضرت قائم(عج) در شب عاشورا براي نخستين بار توسط ملاحسين واعظ كاشاني مطرح شد كه دليل آن را مي‌توان عدم استفاده نويسنده از منابع متقن دانست.
مجاهدي ادامه داد: ملاحسين واعظ كاشاني بدون بيان منابع مرجع به نقل مطالب دروغ پرداخته است و اكنون اين رسالت ماست كه با نماياندن و پررنگ كردن خط قرمزها و خرافه‌هاي اين عرصه، شعر آييني معاصر را از مطالب خرافي و واهي برهانيم.
