- منتشر شده در یکشنبه, 25 فروردين 1392 11:41
- نوشته شده توسط امیرحسین فلاح
- بازدید: 2419
پیامبر اکرم(ص) هر روز هنگام نماز صبح که به مسجد تشریف میبرد، قبل از نماز صبح به در خانه حضرت زهرا(س) میآمد و میفرمود: «السلام علیکم یا اهل البیت، انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا»
بسم الله الرحمن الرحیم
کسی که متون وارده در قرآن و سنت شریف درباره اهل بیت ـ علیهم‌السلام ـ و از جمله فاطمه زهرا ـ سلام الله علیها ـ را مورد بررسی قرار دهد جز اقرار به عصمت و بلندی مقام و عظمت ایشان در دوری از گناه و معصیت، راه دیگری در پیش پای خود نمی‌بیند.[1]
در مورد حضرت فاطمه زهرا ـ سلام الله علیها ـ باید معتقد بود که ایشان، صاحب ولایت کبری است.
یعنی همان طور که باید به ولایت رسول اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ و امیرالمومنین علی ـ علیه‌السلام ـ و حسنین ـ علیهم‌السلام ـ ایمان داشت، می‌بایست به ولایت حضرت صدیقه طاهره ـ سلام الله علیها ـ نیز همان گونه اعتراف کرد و معتقد بود.[2]
این نوع دیدگاه جزء با عصمت ایشان نمی‌سازد و اینکه آن حضرت ـ سلام الله علیها ـ همچون دیگر ائمه معصومین ـ علیهم‌السلام ـ از هر گونه گناه و پلیدی به دور است و حتی به سهو هم دچار نمی‌شوند.
همان گونه که ما معتقدیم، ائمه معصومین ـ علیهم السلام ـ حجت بر ما هستند، امامان ما، حضرت زهرا ـ سلام الله علیها ـ را حجت برخود خوانده‌اند، یعنی ایشان حجت خداوند بر حجج الهی است، لذا همان گونه که حجج الهی باید از هر گونه رجس و پلیدی بدور باشند، حجت خداوند بر حجج الهی، به طریق اولی باید از رجس و پلیدی بدور باشد و در سطح بالاتری از تقرب به مقام ربوبی باشد.
سخن در مورد عصمت حضرت زهرا و بررسی تفصیلی آن، در گفتار کوتاه ما نمی‌گنجد، زیرا آیات و روایاتی که در مورد مناقب و شأن معصومین ـ علیهم‌السلام ـ خصوصا حضرت زهرا وارد شده است، فراوان‌اند، لذا جهت رعایت اختصار، مواردی از آنها را ذکر می‌کنیم.
* آیات
آیات فراوانی در قرآن در مورد حضرت زهرا (س) نازل شده است که جهت اختصار از یکی از این آیات در اثبات عصمت حضرت زهرا (س) استفاده می‌کنیم. «انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا» « خدا فقط مىخواهد آلودگى را از شما خاندان [پیامبر] بزداید و شما را پاک و پاکیزه گرداند. ».[3]
عامّه و خاصه مسلمین، معتقدند که این آیه در حق اهل بیت پیامبر اکرم ـ در منزل امّ سلمه، و در حق پنج تن آل عبا نازل شده است و هیچ یک از زنان پیغمبر اکرم (ص) داخل این قضیه نیست، و این مطلب از مسلمات است.
وقتی که این آیه نازل شد، پیامبر اکرم و علی و فاطمه و حسنین ـ علیهم السلام ـ زیر عبای پیامبر اکرم بودند که «ام سلمه» می‌خواست زیر عبا برود، ولی پیامبر فرمودند داخل نشود (و أنت فی خیر) «تو بر خیر و نیکی هستی» ولی این آیه مخصوص ما پنج تن است.
17 نفر از صحابه از جمله، انس بن مالک، ابن عباس، ابوهریره و ...، این روایت را نقل کردهاند.
علاوه بر آن 300 نفر دیگر نیز این روایت را به همان ترتیب و با ذکر این که محل نزول آیه خانه «ام سلمه» بوده است، نقل کردهاند که شرح آن به طور تفصیل در کتاب «الغدیر» آمده است.
پیغمبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ ، برای اثبات و روشن شدن حقیقت امر، کار بسیار جالبی کرده است که 9 نفر از صحابه آن را نقل کردهاند، به این شرح که بعد از نزول این آیه، حضرت رسول اکرم هر روز (تا زمان وفاتش تقریبا)، هنگام خروج از منزل که برای اقامه نماز صبح به مسجد تشریف میبرد، قبل از نماز صبح به در خانه حضرت صدیقه ـ سلام الله علیها ـ میآمد و میفرمود: «السلام علیکم یا اهل البیت، انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا».[4]
پس با توجه به مطالب فوق، جای هیچ گونه تردیدی نیست که حضرت صدیقه طاهره ـ سلام الله علیها ـ نیز مشمول آیه تطهیر است و در کلمه «اهل البیت»، ایشان نیز مراد است.
یکی از روایاتی که مورد قبول فریقین «شیعه و سنی» است، این است که «ام سلمه» که یکی از زن‌های پیغمبر اکرم (ص) است، می‌گوید: من از پیغمبر اکرم (ص) پرسیدم که این آیه تطهیر در شأن کیست؟ حضرت فرمود: درباره من، علی، فاطمه و حسنین است و تو مشمول این آیه نیستی. لذا ام سلمه اقرار میکند ما همسران پیامبر، مشمول این آیه نیستیم و هیچکدام از زنان، چنین ادعایی نکرده اند.[5]
لذا برخی نمی‌توانند ادعا کنند که این آیه در حق زنان پیغمبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ است. ادله دیگری در این مورد وجود دارد که جهت اختصار از ذکر آنها خودداری می‌شود.[6]
* روایات
علاوه بر روایاتی که در توضیح آیه تطهیر و آیات دیگر، در اثبات عصمت حضرت زهرا ـ سلام الله علیها ـ آمده است، دو دسته دیگر از روایات وجود دارد، که در این خصوص مورد استفاده قرار می‌گیرد.
الف) روایاتی که در مدح و منزلت خود حضرت زهرا ـ وارد شده است که به یکی از آنها اشاره می‌شود؛ گفتار رسول اکرم در مورد اینکه: «ان الله تبارک و تعالی یغضب لغضب فاطمه، و یرضی لرضاها» «خداوند خشم می‌گیرد برای خشم فاطمه، و نسبت به خرسندی او خرسند می‌شود».
لازمه این بیان قبول عصمت است، زیرا غیر ممکن و محال است که خداوند به سبب خشم فاطمه خشمگین شود در حالی که او معصوم نباشد.
زیرا پذیرش غیر معصوم بودن وی به این معناست که او ممکن است دچار خطا یا لغزش گردد، در این صورت ممکن است برای موردی که غیر حق و باطل باشد خشمگین شود. (همین گفته در مورد خرسندی هم وجود دارد).
وجود اطلاق و عدم تقیید در کلام پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ این معنا را می‌رساند که زهرا ـ سلام الله علیها ـ خشم نخواهد گرفت مگر به سبب چیزی که خداوند برای آن خشم خواهد گرفت.
لذا کسی که خشمش به معنی خشم خداوند است، جز حق، عملی نمی‌‌کند و از او خطایی سر نمی‌‌زند، و برای یک لحظه میل به باطل ندارد، بنابراین خشم او: نمایانگر حق است و در واقع این حدیث، بر این دلالت میکند که زهرا ـ سلام الله علیها ـ جایگاه بزرگی دارد که صرفا با عقل قابل درک نیست.[7]
ب) روایاتی که مناقب و منزلت اهل بیت ـ علیهم‌السلام ـ را به طور مشترک بازگو میکند. در این مورد نیز به یک نمونه از روایاتی که مورد قبول فریقین (شیعه و سنی) است استدلال می‌کنیم و آن حدیث ثقلین است.
پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ فرمود: «من در میان شما چیزی را بر جای می‌گذارم که آن را داشته باشید هرگز گمراه نمی‌شوید، کتاب خدا و عترت اهل بیتم که از هم جدا نمی‌شوند تا اینکه کنار حوض بر من وارد شوند».
استدلال به حدیث چنین است که، کسی که از قرآن جدا نمی‌شود و از او دور نمی‌گردد، به معنی آن است که کاملا همانند قرآن، باطل از پیش او و از پشت سر به سراغش نمی‌آید. و اگر احتمالی هر چند بسیار اندک از جدایی اهل بیت ـ علیهم السلام ـ از قرآن وجود می‌داشت، حضرت رسول اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ در کلام خود برای ما مؤکد نمی‌ساخت که آن دو جدا نمی‌شوند تا زمانی که در کنار حوض بر من وارد شوند. لذا همان طور که در آیه تطهیر، گفتیم که در حق اهل بیت نازل شده است و هم منابع تفسیر و حدیث متفقند که این آیه در حق پیغمبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ و علی و فاطمه و حسنین نازل شده است، چنانکه در صحیح مسلم در کتاب فضایل صحابه، باب فضایل اهل بیت ـ علیهم السلام ـ آمده است،[8] در اینجا هم اهل بیت را این پنج تن می‌دانیم.
اهل سنت و جماعت، اشکالی را به اصل مسأله عصمت وارد کردهاند که هر چند در مورد عصمت پیامبر اکرم (ص) می‌باشد، ولی به طریق اولی، عصمت معصومین و حضرت زهرا ـ سلام الله علیها ـ را زیر سؤال میبرد.
اهل سنت معتقد نیستند که پیامبر اکرم (ص) در هر چیزی معصوم بوده است، بلکه فقط در امر تبلیغ عصمت داشته است! وقتی که پیامبر اکرم فقط در امر تبلیغ عصمت داشته باشد و عصمت مطلق نداشته باشد، نمی‌توان عصمت مطلقه را برای سایر معصومین و حضرت زهرا نیز قائل شد.
پاسخ آنکه اولاً؛ بنابر آیه تطهیر، هر نوع پلیدی و گناه از اهل بیت ـ علیهم السلام ـ دفع شده و این مطلب را کلمه «الرجس» بیان میکند، زیرا «ال» آن استغراق است و معنای آن دوری از هر گونه پلیدی، حتی به صورت سهوی، می‌باشد و هیچ دلیلی محکم‌تر و واضح‌تر از این دلیل نمی‌توان یافت.
ثانیاً؛ در حدیث ثقلین که صحت آن نزد عموم مسلمین سنی و شیعه ثابت شده است عصمت اهل البیت و حضرت زهرا ـ سلام الله علیها ـ کاملا واضح است و اگر اشکال گرفته شود که این حدیث فقط ما را نسبت به رجوع به اهل بیت خبر می‌دهد! پاسخ می‌دهیم که، چنانکه قرآن از پیش رو و از پشت سر، باطل به سوی آن نمی‌آید، مقارن بودن اهل بیت با قرآن و تصریح به جدا نشدن از آن، دلالت بر عصمت آنان دارد. زیرا که هر مخالفت با شریعت که از سوی آنان صورت گیرد، خواه عمدی و خواه سهوی یا از روی غفلت، جدایی از قرآن شمرده می‌شود. لذا اگر بگوییم که آنان هر چند یک لحظه از آن جدا می‌شوند، این سخن، اثبات دروغ برای فرموده پیامبر اکرم (ص) است که از جانب خدای عزّوجلّ خبر از عدم وقوع جدایی داده است، اگر جایز باشد که پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ را به دروغ و جایز شمردن دروغ عمدی متهم نماییم، این با عصمت آن حضرت حتی در مقام تبلیغ منافات دارد، در حالی که پیامبر اکرم (ص) در موارد متعددی بر این حدیث تأکید فرموده‌اند. (یعنی خدای ناکرده به صورت متعدد دروغ عمدی گفته است).
ثالثاً؛ پیامبر اکرم (ص) تمسّک جستن به اهل بیت عترت را نگهدارنده از گمراهی به طور دائمی و ابدی شمرده است، زیرا واژه «لن» در حدیث ثقلین افاده ابدی دارد. بنابراین اگر جایی برای گمراهی آنان به اندازه یک لحظه هم وجود داشته باشد، دراین صورت تمسک جستن به عترت چگونه می‌تواند نگهدارنده باشد؟ [9]
نتیجه آنکه عصمت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و اهل بیت عصمت علیهم‌السلام و در حضرت زهرا سلام الله علیها به طور دائم و در همه امور بوده است.
معرفی منابع جهت مطالعه
1ـ فاطمه الزهراء ـ سلام الله علیها ـ گفتار علامه امینی، به کوشش حبیب چایچیان (حسان).
2ـ مسند فاطمه الزهراء، السید حسین شیخ الاسلامی. مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، 1377ش.
3ـ با نور فاطمه هدایت شدم، عبدالعظیم حسن سودانی.
..........................................................................................
پاورقی‌ها:
[1]. با نور فاطمه هدایت شدم، عبدالعظیم حسن سودانی، ترجمه، سید حسین محفوظی، انتشارات بنیاد معارف اسلامی، 1383ش.
[2]. فاطمه الزهراء (س)، گفتار علامه امینی به کوشش حبیب چایچیان (حسان)، چاپ سیزدهم، چاپ و صحافی چاپخانه سپهر، تهران، 1362.
[3]. احزاب/ 33.
[4]. فاطمه الزهراء گفتار علامه امینی، ص16 و 17.
[5]. فاطمه الزهرا، ص18.
[6]. ر.ک: شب های پیشاور، گفتار مرحوم سلطان الواعظین شیرازی، ص687 الی 693 ـ ناشر دارالکتب الاسلامیه، 1383ش.
[7]. با نور فاطمه هدایت شدم، ص117.
[8]. با نور فاطمه هدایت شدم، ص218.
[9]. با نور فاطمه هدایت شدم، ص220 تا 221.
منبع:مرکز مطالعات و پاسخ‌‌گویی به شبهات حوزه علمیه قم/سایت مداحان قم
