- منتشر شده در پنج شنبه, 08 فروردين 1392 12:53
- نوشته شده توسط امیرحسین فلاح
- بازدید: 4403
گفتگو با یک شاعر آیینی:
سید رضا مؤید که دم ها، رباعیات و غزل هایش در دوشنبه ها و پنجشنبه های تشییع شهدا در مشهد در خاطره ها ماندگار شده است، از شعرای برجسته آیینی و انقلابی کشور نیز هست.
شعر معروف «خدا کند که بیایی» تنها یکی از آثار ماندگار اوست و مجموعه اشعار او در طول سال ها، از «گلهای اشک» تا «بهار بی خزان» مجموعه ای غنی از معارف ناب دینی بوده اند که در کالبد ادبیاتی معرفتی و در عین حال مردمی جلوه کرده اند.
ویژگی برجسته استاد مؤید، آن است که دعبل وار، شعر خود را در خدمت انقلاب و امام به کار گرفته و ابعاد انقلابی و ستم سوز و مجاهدت آمیز معنویت ناب دینی را در اشعار شیرین خود به مردم نشان داده است. از همین رو بود که مقام معظم رهبری نیز در دیدار اخیر خود با جمعى از شعراى آیینى کشور در 25 خرداد ماه سال جاری، فرمودند: «به برخى از موضوعات در شعرهاى آئینى کم پرداخته می شود؛ از جمله، موضوعات مربوط به مسائل انقلاب، مسائل جنگ و دفاع مقدس. البته در یک دوره‌اى خیلى خوب بود. همین آقاى مؤید در زمان جنگ وقتى جنازه‌هاى شهدا را به مشهد مى‌آوردند، شاید هر روزى یا هر چند روزى یک غزل میگفت و مداح ها این ها را می خواندند... الآن جاى این اشعار خالى است.»
آنچه می خوانید گفتگوییست با "سید رضا موید" است:
یکی از ابزارهای تثبیت انقلاب و تمدن در هر دوره استفاده از هنر شعر است. به نظر شما شاعران دینی توانسته اند، آموزه های دینی اسلام و انقلاب را به مخاطبان انتقال دهند؟
توانسته است برساند؛ اما باید دید مخاطبان تا چه حد توانسته اند تحویل بگیرند، تا چه حد نگاه کاربردی داشته اند و در زندگی خود تاثیر گرفته اند. شاعران فعالیت خودشان را دارند، مهم این است که مخاطبان تا چه اندازه برداشت کنند. آیا با این همه تبلیغات و رسانه های غربی، شعر جایگاه خود را حفظ کرده است یا اینکه این چیزها جایگزین آن شده اند؟ متاسفانه توجه افراد به اشعار مذهبی– دینی گُنگ هست، یک جلسه بسیار خوب است و بازدهی دارد ولی ده جلسه دیگر آن برداشت را ندارند. به قول معروف « جوجه را آخر پاییز می شمارند »/سایت مداحان قم
در شعر ویژگی هست که گاهی از چندین ساعت خطابه منبری تاثیر گذار تر است، اکنون شاعران ما چه نکته ای را باید رعایت کنند که شعرشان بتواند چنین ویژگی هایی داشته باشد؟
بله این بوده و هست. مرحوم افشار، شعری داشت خطاب به امام حسین(ع) گفتند که مجلس آن شب اش را کُلاً درباره آن شعر قرار داده بود.
اکسیر ولایی اگر باشد. اخلاص، اخلاص اگر باشد. بعضی اشعار از نظر قالب شعری ارزشی ندارد از نظر ادبی شاید درست نباشد ولی ماندگار شده اند. مرحوم شهریار گفت: «خدایا، خدایا؛ تا انقلاب مهدی، خمینی را نگه دار» این شعر از دل مردم برخواست، حرف ملت بود، اخلاص داشت و هر شعری که اخلاص داشته باشه ماندگار می شود. اکسیر اخلاص یعنی اینکه هر کاری می کند فقط برای خدا باشد .
پس به همین دلیل است که می گویند شعر جوششی ارزشش از شعر کوششی بیشتر است؟
بله؛ به همین دلیل است که می گویند:«آنچه از دل برآید لاجرم بر دل نشیند». شعر کوششی یعنی آنقدر روی آن شعر کار کنی تا مردم بپسندند، اما شعر جوششی را خدا می دهد و مردم هم حتماً می پسندند.
برای شما سرودن چنین شعر هایی اتفاق افتاده است؟
بله؛ خیلی بوده است. برای مثال:
مهر تو را به عالم امکان نمی دهم این گنج پُر بهاست ارزان نمی دهم
شعر دیگری هم از کمال قدسی درباره اربعین هست که آرایه ادبی ندارد اما چون دلی گفته شده ماندگار شده است.
به کربلای تو یک کاروان دل آوردم امانتی که تو دادی به منزل آوردم
نظر شما درباره شعرای آیینی و شعر آیینی، این پدیده نو ظهور ادبی کشور چیست؟
این شعرهایی که شعرای جدید می گویند، ما قدیمی تر ها بهشون شعرهای گل و بلبل می گوئیم. این شعرها اگر پخته تر بشوند خوب است اما به قول مرحوم کمال، شاعری شعری گفته بود و خودش هم نفهمیده بود چه گفته است. شعر که می گویند، معنی اش را بفهمند حتماً که نباید آسمان و گل و ستاره باشد. به قول معروف «آسمون، ریسمون به هم می بافند». اگر معنی داشته باشند بسیار خوب است، البته شاعران قدیمی هم چنین اشعاری داشته اند.
شما، هم شاعر هستید و هم مداح، به نظر شما ارتباط شعرا با نوحه خوان ها چگونه باید باشد؟
سایت مداحان قم:شاعر و مداح باید با هم خوب باشند. شاعر شمشیر می سازد که بدهد دست شمشیر زن. اگر شمشیر زن نباشد، شمشیرهایش زنگ می زند. البته شمشیرزن هم اگر ابزاری در دستش نباشد نمی تواند کاری بکند. این ها لازم و ملزوم هم هستند. شاعر باید ابزار بسازد و این مداح است که باید بداند از چه سلاحی و کجا استفاده کند. یک بار نوحه می خواند، شعر راسته می خواند، شور بخواند، مناسب حال مستمع بخواند، این دیگر به مداح بستگی دارد. اگر هم کسی، هم شاعر است و هم مداح هم نوحه سرا، او دیگر بهش لطف شده است.
در هفته چند مجلس روضه شرکت می کنید؟
قبل تر ها که بیشتر سرحال بودم مجالس بیشتری می رفتم ولی حالا همین مجلس شب ها را در کنار حر عاملی شرکت می کنم.
درباره مجالسی که در مقبره شیخ حر عاملی تشکیل می شود، بفرمایید؟
الحمدلله این مجالس از بعد انقلاب، نزدیک به سی سال هست برگزار می شود و متولیان مختلفی هم داشته، دور هم جمع می شویم، سینه می زنیم، ناله می کنیم. در شبهای ماه مبارک رمضان هم که هر شب جلسه داریم.
توصیه شما به مداح ها؟
اخلاص داشته باشن. همین؛
بعد از شنیدن عبارت های زیر، اولین مطلبی که به ذهنتون می رسد را بیان کنید؟
-ابالفضل العباس(ع):
عاشق نام کبریاست، حسین عاشق نام او ابالفضل است
همه ی اصحابِ او گُل اند ولی گل اصحابِ او ابالفضل است
غم دنیا و آخرت نخورد هر که ارباب او ابالفضل است
-روضه:
کتابی بوده است راجع به شهدا می خواندند. روضه الشهدا؛ روضه از همان گرفته شده است. حضرت رسول خراسان را «بهشت» خطاب کردند، روضه یعنی باغی از باغ های بهشت. البته معلوم و مرسومش همان روضه الشهداست نه اینکه باغی از بهشت باشد.
-امام زمان (عج):
امروز مردم، شعرا، مداح ها و اصلاً همه ما، دو وظیفه داریم. اول اینکه امام علی(ع) مظلومند که باید درباره آقا امیرالمؤمنین شعر زیاد گفته بشود، بحث بشود، مداحی بشود. وهابیت در مقابل امیرالمومنین صف کشیده و می خواهند مِهر آقا را از دل شیعیان بیرون کنند و دوم هم بهاییت، که در مقابل امام زمان(عج) صف کشیده اند. پس باید هر چه بیشتر برای امیرالمومنین بخوانند و برای ظهور آقا حجت بن الحسن(عج) دعا کنند. البته هم بخوانند و هم دعا کنند .
حرف آخر
ای بابا! شما هم شدید مثل مداح ها، می گویند:«خط آخر» اما هی می خوانند و هی می خوانند...
التماس دعا
آنچه می خوانید گفتگوییست با "سید رضا موید" است:
یکی از ابزارهای تثبیت انقلاب و تمدن در هر دوره استفاده از هنر شعر است. به نظر شما شاعران دینی توانسته اند، آموزه های دینی اسلام و انقلاب را به مخاطبان انتقال دهند؟
توانسته است برساند؛ اما باید دید مخاطبان تا چه حد توانسته اند تحویل بگیرند، تا چه حد نگاه کاربردی داشته اند و در زندگی خود تاثیر گرفته اند. شاعران فعالیت خودشان را دارند، مهم این است که مخاطبان تا چه اندازه برداشت کنند. آیا با این همه تبلیغات و رسانه های غربی، شعر جایگاه خود را حفظ کرده است یا اینکه این چیزها جایگزین آن شده اند؟ متاسفانه توجه افراد به اشعار مذهبی– دینی گُنگ هست، یک جلسه بسیار خوب است و بازدهی دارد ولی ده جلسه دیگر آن برداشت را ندارند. به قول معروف « جوجه را آخر پاییز می شمارند »/سایت مداحان قم
در شعر ویژگی هست که گاهی از چندین ساعت خطابه منبری تاثیر گذار تر است، اکنون شاعران ما چه نکته ای را باید رعایت کنند که شعرشان بتواند چنین ویژگی هایی داشته باشد؟
بله این بوده و هست. مرحوم افشار، شعری داشت خطاب به امام حسین(ع) گفتند که مجلس آن شب اش را کُلاً درباره آن شعر قرار داده بود.
اکسیر ولایی اگر باشد. اخلاص، اخلاص اگر باشد. بعضی اشعار از نظر قالب شعری ارزشی ندارد از نظر ادبی شاید درست نباشد ولی ماندگار شده اند. مرحوم شهریار گفت: «خدایا، خدایا؛ تا انقلاب مهدی، خمینی را نگه دار» این شعر از دل مردم برخواست، حرف ملت بود، اخلاص داشت و هر شعری که اخلاص داشته باشه ماندگار می شود. اکسیر اخلاص یعنی اینکه هر کاری می کند فقط برای خدا باشد .
پس به همین دلیل است که می گویند شعر جوششی ارزشش از شعر کوششی بیشتر است؟
بله؛ به همین دلیل است که می گویند:«آنچه از دل برآید لاجرم بر دل نشیند». شعر کوششی یعنی آنقدر روی آن شعر کار کنی تا مردم بپسندند، اما شعر جوششی را خدا می دهد و مردم هم حتماً می پسندند.
برای شما سرودن چنین شعر هایی اتفاق افتاده است؟
بله؛ خیلی بوده است. برای مثال:
مهر تو را به عالم امکان نمی دهم این گنج پُر بهاست ارزان نمی دهم
شعر دیگری هم از کمال قدسی درباره اربعین هست که آرایه ادبی ندارد اما چون دلی گفته شده ماندگار شده است.
به کربلای تو یک کاروان دل آوردم امانتی که تو دادی به منزل آوردم
نظر شما درباره شعرای آیینی و شعر آیینی، این پدیده نو ظهور ادبی کشور چیست؟
این شعرهایی که شعرای جدید می گویند، ما قدیمی تر ها بهشون شعرهای گل و بلبل می گوئیم. این شعرها اگر پخته تر بشوند خوب است اما به قول مرحوم کمال، شاعری شعری گفته بود و خودش هم نفهمیده بود چه گفته است. شعر که می گویند، معنی اش را بفهمند حتماً که نباید آسمان و گل و ستاره باشد. به قول معروف «آسمون، ریسمون به هم می بافند». اگر معنی داشته باشند بسیار خوب است، البته شاعران قدیمی هم چنین اشعاری داشته اند.
شما، هم شاعر هستید و هم مداح، به نظر شما ارتباط شعرا با نوحه خوان ها چگونه باید باشد؟
سایت مداحان قم:شاعر و مداح باید با هم خوب باشند. شاعر شمشیر می سازد که بدهد دست شمشیر زن. اگر شمشیر زن نباشد، شمشیرهایش زنگ می زند. البته شمشیرزن هم اگر ابزاری در دستش نباشد نمی تواند کاری بکند. این ها لازم و ملزوم هم هستند. شاعر باید ابزار بسازد و این مداح است که باید بداند از چه سلاحی و کجا استفاده کند. یک بار نوحه می خواند، شعر راسته می خواند، شور بخواند، مناسب حال مستمع بخواند، این دیگر به مداح بستگی دارد. اگر هم کسی، هم شاعر است و هم مداح هم نوحه سرا، او دیگر بهش لطف شده است.
در هفته چند مجلس روضه شرکت می کنید؟
قبل تر ها که بیشتر سرحال بودم مجالس بیشتری می رفتم ولی حالا همین مجلس شب ها را در کنار حر عاملی شرکت می کنم.
درباره مجالسی که در مقبره شیخ حر عاملی تشکیل می شود، بفرمایید؟
الحمدلله این مجالس از بعد انقلاب، نزدیک به سی سال هست برگزار می شود و متولیان مختلفی هم داشته، دور هم جمع می شویم، سینه می زنیم، ناله می کنیم. در شبهای ماه مبارک رمضان هم که هر شب جلسه داریم.
توصیه شما به مداح ها؟
اخلاص داشته باشن. همین؛
بعد از شنیدن عبارت های زیر، اولین مطلبی که به ذهنتون می رسد را بیان کنید؟
-ابالفضل العباس(ع):
عاشق نام کبریاست، حسین عاشق نام او ابالفضل است
همه ی اصحابِ او گُل اند ولی گل اصحابِ او ابالفضل است
غم دنیا و آخرت نخورد هر که ارباب او ابالفضل است
-روضه:
کتابی بوده است راجع به شهدا می خواندند. روضه الشهدا؛ روضه از همان گرفته شده است. حضرت رسول خراسان را «بهشت» خطاب کردند، روضه یعنی باغی از باغ های بهشت. البته معلوم و مرسومش همان روضه الشهداست نه اینکه باغی از بهشت باشد.
-امام زمان (عج):
امروز مردم، شعرا، مداح ها و اصلاً همه ما، دو وظیفه داریم. اول اینکه امام علی(ع) مظلومند که باید درباره آقا امیرالمؤمنین شعر زیاد گفته بشود، بحث بشود، مداحی بشود. وهابیت در مقابل امیرالمومنین صف کشیده و می خواهند مِهر آقا را از دل شیعیان بیرون کنند و دوم هم بهاییت، که در مقابل امام زمان(عج) صف کشیده اند. پس باید هر چه بیشتر برای امیرالمومنین بخوانند و برای ظهور آقا حجت بن الحسن(عج) دعا کنند. البته هم بخوانند و هم دعا کنند .
حرف آخر
ای بابا! شما هم شدید مثل مداح ها، می گویند:«خط آخر» اما هی می خوانند و هی می خوانند...
التماس دعا
منبع:روضه /سایت مداحان قم
