- منتشر شده در شنبه, 07 ارديبهشت 1392 15:27
- نوشته شده توسط امیرحسین فلاح
سخنان امام علی (ع) درباره تعلقات دنيوی
امام علي (ع) افراد انسان را به رهروان يک قافله تشبيه مىکند که از گذرگاههاى سخت مىگذرند و آنها که در تجملپرستى فرو مىروند و بارهاى سنگين را بدون دليل بر دوش مىگيرند در زير آنها زانو خواهند زد و در بيابان زندگى تنها خواهند ماند و به سر منزل سعادت نخواهند رسيد.
امام علي(ع) در خطبه 21 نهج البلاغه مي فرمايند: «فَاِنَّکُمْ لَوْ عايَنْتُمْ ما قَدْ عايَنَ مَنْ ماتَ مِنْکُمْ لَجَزِعْتُمْ وَ وَهِلْتُمْ وَ سَمِعْتُمْ وَ اَطَعْتُمْ، وَلکِنْ مَحْجُوبٌ عَنْکُمْ ما قَدْ عايَنُوا، وَ قَريبٌ ما يُطْرَحُ الْحِجابُ. وَ لَقَدْ بُصِّرْتُمْ اِنْ اَبْصَرْتُمْ، وَ اُسْمِعْتُمْ اِنْ سَمِعْتُمْ، وَ هُديتُمْ اِنِ اهْتَدَيْتُمْ. بِحَقٍّ اَقُولُ لَکُمْ: لَقَدْ جاهَرَتْکُمُ الْعِبَرُ،وَ زُجِرْتُمْ بِما فيهِ مُزْدَجَرٌ، وَ ما يُبَلِّغُ عَنِ اللّهِ بَعْدَ رُسُلِ السَّماءِ اِلاَّ الْبَشَــرُ»
ترجمه اين عبارت اين است: «اگر شما آنچه را مردگان شما ديدند مشاهده مى کرديد به شيون مى نشستيد و انديشناک مى شديد و مستمع حق گشته به اطاعت برمى خاستيد، ولى آنچه آنان ديدند از ديد شما پوشيده است و به زودى پرده ها برداشته مى شود.(اى مردم) بينايتان کردند اگر بنگريد، و شنوايتان نمودند اگر بشنويد، و هدايتتان کردند اگر هدايت پذيريد، به درستى مى گويم: عبرتها براى شما آشکار است و به چيزى که عامل بازدارنده است نهى شديد، و پس از فرشتگان آسمان از جانب خداوند جز انسانِ (واجد شرايط) تبليغ حق نمى کند.»به نحو سالبه کليه هيچ لذتي براي مؤمن به اندازه لذت مرگ نيست، اگر به ما گفتند دنيا مسافرخانه است يعني همين آن وقت آدم راحت زندگي مي‌کند.
سایت مداحان قم: سبکبار شويد تا به قافله برسيد
سيد رضى مىگويد: اين سخن امام(ع) پس از سخن خدا و پيغمبر(ص) با هر سخنى سنجيده شود بر آن برترى خواهد داشت و از آن پيشى خواهد گرفت و اما جمله «تخففوا تلحقوا: سبکبار شويد تا به قافله برسيد» کلامى کوتاه تر و پر معنىتر از آن شنيده نشده، چه کلمه ژرف وعميقى!؟ چه جمله پر معنى و حکمتآميزى است که تشنگى دانش را بر طرف مىکند؟، ما عظمت و شرافت اين جمله را در کتاب «الخصائص» بيان کردهايم.
«تخففوا تلحقوا...» اين دو جمله کوتاه که در حقيقت از دو کلمه تشکيل شده همان طور که مرحوم سيد رضى اشاره مىکند بيش از آنچه تصور شود عميق و جالب و پر معنى است. در اين جمله امام(ع) افراد انسان را به رهروان يک قافله تشبيه مىکند که از گذرگاه هاى پر پيچ و خم و گردنههاى سخت و صعب العبور مىگذرند، آنها که بارشان سنگين باشد در اين پيچ و خم ها وا مىمانند و در ميان بيابان تنها و مواجه با انواع خطرها خواهند بود، همين طور آنها که در زندگى در تجملپرستى فرو مىروند و بارهاى سنگين و مختلفى را بدون دليل بر دوش مىگيرند، بالاخره در زير آنها زانو خواهند زد و در بيابان زندگى يکه و تنها فرو خواهند ماند و هرگز به سر منزل سعادت نخواهند رسيد: آرى سبکبار شويد تا به قافله برسيد!
اخلاق، تعلقات دنيوي را کم مي کند
منظور امام(ع) از سبکبار بودن، کم کردن تعلقات دنيوي است، آيت الله جوادي آملي يکي از مهمترين روشهاي کاهش تعلقات دنيوي را اخلاق مي داند. ايشان مي فرمايند: اخلاق سهم تعيين‌کننده در دو چيز دارد: يکي اينکه به انسان مي‌فهماند از خدا چه بخواهد يکي اينکه به انسان مي‌فهماند چطور بخواهد. گفتند چيزي بخواهيد که بماند و مي‌ماند و با شماست و شما را ياري مي‌کند و همراهي مي‌کند. برخي از امور است که ما آنرا رها مي‌کنيم آن ما را رها نمي‌کند همين تعلقات مالي است معناي مرگ اين نيست که آن پزشک معالج گواهي دفن بدهد اين يک مرگ طبي است که انسان را دفن مي‌کنند معناي مرگ، انتقال از دنيا به برزخ است ولي اين انتقال کار آساني نيست.
هر کسي به آساني وارد برزخ نمي‌شود، اينکه مي‌گويند سَکَرات الموت فشار جان دادن ناظر به همين بخش است.
مشکل ما در حال مرگ اين است که ما اين مواد را رها مي‌کنيم ولي تعلق به اين مواد ما را رها نمي‌کند درد ما از اينجا شروع مي‌شود، چرا يک معتاد را گرفتند دردش شروع مي‌شود براي اينکه متعلق عادت را از او مي‌گيرند (يک) تعلّق همچنان باقي است (دو) تعلق بدون متعلق دردآور است (سه). ما که مي‌ميريم همه مواد را از ما مي‌گيرند (يک) تعلق مانده است (دو) تعلق بدون متعلَّق، فشارآور و دردآور است اين همان فشار جان دادن است (سه)
لوازم زندگي زينت شما نيستند
اخلاق کاري که مي‌کند مي‌گويد آنچه جزء لوازم زندگي است تهيه کن ولي متعلق به آنها نباش آنها را به دل راه نده آنها زينت شما نيستند کل آنچه در زمين است زينت زمين است ﴿إِنَّا جَعَلْنَا مَا عَلَي الْأَرْضِ زِينَةً لَّهَا﴾[1] نه «لکم» اگر باغ است اگر راغ است و اگر خانه است و اگر فرش است و اگر اتومبيل است همه اينها زينةالأرض است نه زينةالإنسان ﴿إِنَّا جَعَلْنَا مَا عَلَي الْأَرْضِ زِينَةً لَّهَا﴾ نه «لکم» آنکه در سورهٴ مبارکه حجرات است مشخص کرد فرمود: ﴿حَبَّبَ إِلَيْکُمُ الْإِيمَانَ وَزَيَّنَهُ فِي قُلُوبِکُمْ﴾[2]
اين زينت جان شماست جمال جان شماست جلال جان شماست با شما هم هست شما را آبرومند مي‌کند پس زينةالأرض مشخص است زينةالسماء هم مشخص شد اگر کسي به اين فکر بود که به زير آورد چرخ نيلوفري را بر فرض با سفينه‌ها وارد کرات ديگر شد اين ستاره‌ها را هم تسخير کرد باز زينت انسان اين ستاره و شمس و قمر نيست فرمود: ﴿إِنَّا زَيَّنَّا السَّماءَ الدُّنْيَا بِزِينَةٍ الْکَوَاکِبِ﴾[3] اينها زينةالسماء هستند نه زينةالانسان، زينت انسان همان حقيقتِ ادراک و علم و معرفت و ايمان است که با اوست ﴿حَبَّبَ إِلَيْکُمُ الْإِيمَانَ وَزَيَّنَهُ فِي قُلُوبِکُمْ﴾ اخلاق اين چيزها را به آدم مي‌فهماند آدم راحت زندگي مي‌کند و راحت هم مي‌ميرد هيچ لذّتي براي مؤمن به اندازه لذّت مرگ نيست هيچ! در آن حال ائمه را مي‌بيند[4]
ما که الآن تمام افتخارمان اين است که مثلاً ضريح مطهر سيدالشهدا(ع) را ببوسيم اگر خود حضرت را زيارت بکنيم چه مي‌شود. هيچ يعني هيچ به نحو سالبه کليه هيچ لذتي براي مؤمن به اندازه لذت مرگ نيست، اخلاق کارش اين است به آدم مي‌گويد چيزي که تو را رها مي‌کند و اگر تو به او دل ببندي او تو را رها نمي‌کند به عذاب اليم گرفتار مي‌کند رهايش کن به مقداري که آبرو تأمين شود خب تأمين مي‌کني ولي دل نبند شما وقتي براي حج و عمره و امثال ذلک به سرزمين وحي مي‌رويد بالأخره در مسافرخانه‌اي زندگي مي‌کنيم اين مسافرخانه را در حد مسافرخانه مي‌شناسيد نه بيش از آن، اگر به ما گفتند دنيا مسافرخانه است يعني همين آن وقت آدم راحت زندگي مي‌کند.
------------------
پي نوشت:
1- سوره کهف، آيه 7.
2- سوره حجرات، آيه 7.
3- سوره صافات، آيه 6.
4- الکافي، ج3، ص127 و 128.
منبع :سایت مداحان قم
نظرات
عالی بود
خواهشا مطالب بیشتر در مورد نکات معرفتی بگذارید
نیاز ما مداحان فقط شعر و سبک نیست
ممنونم التماس دعا