بخشی از آئین عزاداری در حسینه اعظم زنجان

منتشر شده در پنج شنبه, 20 آبان 1389 13:05

نوشته شده توسط امیرحسین فلاح

بازدید: 3198

حسينيه اعظم زنجان در جنوب شهر زنجان كه بين مدارهاي 36 درجه و 37 درجه شمالي و نصف النهارهاي 48 درجه و 5/49 درجه شرقي واقع شده قرار گرفته است.آستان مقدس حسينيه اعظم زنجان يكي از اماكن متبرك و معنوي استان زنجان مي باشد كه آوازه و شهرت آن به بركت توجهات خاصه حضرت سيدالشهداء (ع)جهاني شده است .هيأت امناء اين مكان مقدس از توان و ظرفيت هاي موجود جهت ارتقاء فرهنگ عاشورا و كيفيت مجالس عزاداري سرور شهيدان استفاده نموده و با سازمان دهي نيروي انساني مخلص توانسته است تا حد نسبتاً مطلوب در مقطع كنوني اين مكان را اداره نمايد.در بخش فرهنگي ايجاد كتابخانه و بخش سمعي و بصري و تكثير نوارهاي سخنراني وعاظ و پخش اينتر نتي مراسم عزاداري و غيره به سراسر جهان و در بخش مذهبي برگزاري مراسم دعا و عزاداري و اعياد ائمه طاهرين عليهم السلام و سخنراني در حد توان،بر گزاري مراسم با شكوه دهه محرم و دسته عزاداري شب تاسوعا كه تنها براي اين مراسم حدود 45 روز تا دو ماه برنامه ريزي و جلسات متعددي برگزار مي گردد.مراسم سوم شعبان سالروز ولادت حضرت ابا عبدالله الحسين (ع) كه به نحو خاصي در اين حسينيه برگزار مي گردد.
برگزاري مراسم ماه مبارك رمضان كه بصورت اقامه نماز جماعت ،سخنراني و مداحي مي باشد.مراسم هفتگي زيارت عاشورا كه در شب هاي جمعه و دعاي ندبه در صبح جمعه برگزار و مورد استقبال جمع كثيري از مردم خصوصاً جوانان قرار ميگيرد.
تاريخچه حسينيه اعظم را با ياري گرفتن از گزارش شفاهي اهالي محل ،معمرين ،خادمين و هيات امناء قديمي و از آن اشخاصي كه خودشان بطور مستقيم و يا بطور غير مستقيم از طريق پدر بزرگهايشان و از كسان ديگر راجع به قدمت و تاريخ گذشته حسينيه خاطراتي داشته اند نقل مي كنيم .البته بديهي است كه در نقل قول احتمال كم يا زياد بودن مطلب گفته شده وجود دارد ولي سعي شده مطالب با تطبيق همديگر نزديك به حقيقت باشد تا بتوان نسبت به آنها استناد جست و آيندگان بتوانند از آن استفاده كنند.متأسفانه تاريخ مدون ما در گذشته هميشه دچار چنين نقصهايي بوده است .نبودن افراد خبره و علاقمند در شهرمان كه بخواهند حوادث مختلف را ثبت و ضبط كرده و آنها را به آيندگان انتقال دهند هميشه يكي از معضلات جامعه شهر زنجان بوده است و اگر تعدادي كتب تاريخي نيز تأليف وتدوين شده و موجود است بدون تجزيه و تحليل بوده و از جزئيات مهم تاريخي چشم پوشيده اند لذا مورخين حوادث را بصورت كلي و گذرا و بشكل قصه و داستان گونه نقل كرده اند.
با اينهمه ،خوشبختانه ما توانستيم با استفاده از گفته ها و نوشته هاي بزرگان و اهالي محل تاريخچه حسينيه اعظم را بصورت تحليلي كه گوياي گذشته روشن آن است به علاقمندان تاريخ شهرمان و مخصوصاً به عاشقان حسين عليه السلام ارائه نماييم اينكه حسينيه هم مسجد و تكيه و هم مدرسه علميه بوده شكي نيست . اولين سند مكتوب كه با مهر (حاج ميرزا لطف الله شيخ الاسلام وآخوند ملا كاظم )ممهور شده صفر المظفر 1295 هجري قمري را نشان ميدهد كه در زير وقفنامه دو شخص خيرو نيكو كار بنام هاي (حاج ميرزا محمد نقي و حاج ميرزا بابايي)تاجر كه دو باب دكان را وقف صحيح شرعي نموده اند آمده است.در اين وقف نامه قيد شده با اطلاع عاليجناب (آخوند ملا علي اصغر روضه خوان ) در راه جناب ابي عبدالله الحسين (ع)در تكيه حسينيه خرج و احسان نمايند از اول ماه محرم تا دوازدهم محرم هر قسم مصلحت بداند صاحب اختيار است.دومين سند مكتوب كه با مهر آقاي (سيد عبدالرحيم مجتهد و آقا سيد علي و آقا شيخ ابراهيم) ممهور شده مربوط به تاريخ شوال 1322 هجري قمري است كه شخصي بنام (حاج محمد هاشم شريف العلماء) وقف صحيح شرعي و حبس مخلد نموده همگي مساحت ششدانگ و يك شعير و دو ثلث شعير قريه دهجلال از قراء سجاسرود خمسه را با كافه توابع و ملحقات و مزارع مائيه و دعيه و مراتع و معالف وبسائين و مياه و عيون و انهار و املاك .... و عمارات و محل اكداس و طراقين بر حضرت سيدالشهداء ارواح العالمين له الفداء.
البته قابل ذكر است كه نامبرده اين روستا را به مساجد و مدارس واقعه در ذيل كه در دارالسعاده زنجان واقع است وقف نموده است.اين مساجد و مدارس عبارتند از :
1-مدرسه و مسجد رضوانمعان المغفور (آخوند ملا علي) اعلي الله مقامه الشريف
2-مدرسه و مسجد رضوانمكان المبرور (آقا سيد فتح الله) طاب ثراه
3-مدرسه و مسجد مقابل حمام (حاجي داداش) در راسته بازار
4-مدرسه و مسجد حسينيه
5-مدرسه و مسجد (ملا محمد علي)
آنچه در اينجا قابل توجه است اينكه در سال 1322 هجري قمري حسينيه اعظم هم مدرسه بوده هم مسجد.زيرا واقف در توضيحاتي كه در وقفنامه داده آورده است كه متولي ، منافع قريه مذكور را در وهله اول به تعميرات مدارس و مساجد اشاره شده و تامين آب آنها به مصرف برساند و نَه عشر ديگر را به حضرات طلاب محصلين ساكنين در حجرات هر مدرسه بپردازد آنهم از قرار هر حجره سه نفر طلبه.در ضمن مشروط به اينكه هر طلبه بيش از يكماه در خارج مدرسه نماند و اگر بيرون رود و برگردد بايد لااقل دو ماه تمام در حجره خود مقيم باشد تا شهريه دريافت نمايد.حال به يك سند مكتوب ديگر اشاره مي كنيم اين سند سنگ نوشته ايست كه در راهرو و مدخل ورودي مسجد حسينيه هم اكنون بر ديوار نصب شده و اشعار زير بر روي آن كنده كاري شده است:
بعد حمد خداي عزوجل كه كريم است و قادرو منّان جمعي از مؤمنين اهل محل همه در زهد بوذر و سلمان سّيد و ميرشان محمد علي صاحب جاه و فّر و عّزت وشان دّر درياي پاك پيغمبر پور هم اسم موسي عمران  مسجدي خواستند بي مانند طرح از لطف حضرت يزدان چون به پايان رسيد اين مسجد هاتفي سفت اين در غلطان حَبَذّا مسجدي كه در منظر آمده رشك روضه رضوان سال تاريخ او طلب كردم روزي از صوفي خجسته بيان كلك بگرفت و ريخت از كلكش بر ورق اين جواهر الوان بود از وَجه پاك اين مَعبَد طلعت مسجد الحرام عيان

1261
همانطور كه تاريخ سنگ نوشته نشان ميدهد اهالي محل اين مسجد را در سال 1261 هجري بپايان رسانده اند .البته طبق گفته مُعَّمرين و اهالي محل اين تاريخ مربوط به زمان يا سال تأسيس مسجد نيست بلكه مربوط به تعمير و بازسازي مسجد است.وجود يك سند مكتوب ديگر گفته مُعَّمرين را قريب به يقين مي نمايد .اين سندعَلَمي است كه بر روي آن تاريخ (1221)كنده شده و به مسجد حسينيه اهداءگرديده است .اينها سندهاي موجود و مكتوب در باره تاريخ تاسيس حسينيه اعظم است ولي گفته هاي شفاهي به زمانهاي پيش از اين سالها اشاره دارد .ميگويند در تاريخ 1114 هجري قمري زنگ بزرگي به مسجد اهداء شده و اين زنگ تا چهل يا پنجاه سال پيش موجود بود كه بعد شكسته شده و از بين رفته است.همراه اين زنگ مقاديري وسايل ديگر مثل طبل وشيپور و چند قطعه شمشير و يك عدد كشكول هم بوده كه از آنها هم فعلاً اثري نيست.شايد در زمان رضاخان بعلت تعطيلي مساجد جمع آوري و احتمالاً به مراكز فرهنگي و باستاني برده اندو يا اصلاً معدوم كرده اند.براي تعيين دقيق تأسيس و احداث مسجد به مدارك ديگري نيز نياز مي باشد كه متأسفانه به آنها دسترسي پيدا نشد.لذا براي نزديك شدن به تاريخ حقيقي بناي مسجد بهتر اين است كه قدمت بافت شهر،تاريخ بناي مساجد و آثار ديگر باستاني شهر را كه در اطراف و يا نزديكي حسينيه قرار دارند بررسي نمود.

کپي برداري تنها با ذکر منبع مجاز است .{ منبع : سایت مداحان قم}

اضافه کردن نظر