- منتشر شده در شنبه, 28 آذر 1388 17:09
- نوشته شده توسط امیرحسین فلاح
- بازدید: 5827
بخشی از آئین عزاداری در تهران
تهران از این لحاظ که مرکز و پایتخت کشور است تا حدودی از شهرهای دیگر متمایز می باشد. هیچ نوع شکل خاصی از عزاداری را نمی توان به آن نسبت داد و در عین حال به دلیل وجود بافتهای مختلف فرهنگی دراین شهر ، انواع و اقسام عزاداری ها را در آن می توان دید.البته ریشه های تاریخی عزاداری اصیل این شهر ، به تهران قدیم که همان ری است بر می گردد.شهر ری که اصیل ترین و تاریخی ترین شهرهای ایران است به برکت وجود مرقد مبارک حضرت امام زاده عبدالعظیم دارای یک بافت مذهبی قوی است. و البته نزدیکی آن به شهر مذهبی قم نیز که مفتخر به داشتن حرم حضرت معصومه می باشد در مذهبی بودن آن چندان بی تأثیر نبوده است. به هر حال مراسم اصیل عزاداری تهران نشأت گرفته
از شهر ری است. ولی تهران پس از پایتخت شدنش در زمان ناصرالدین شاه ، شروع به گسترش می کند و در واقع ، شهرهای کوچکی که در اطراف ری وجود داشته اند. کم کم به هم نزدیک شده پیوند می خورند و تهران بزرگ را به وجود می آورند.
اقشار مختلف از تمام نقاط ایران به آن مهاجرت می کنند و مردم آن را تشکیل می دهند و همین باعث شده است که فرهنگهای متفاوت و شکلهای عزاداری متنوعی در آن شکل بگیرد. به خصوص مردم ترک زبان از آذربایجان و دیگر نقاط کشور زیاد به چشم می خورند و شاید نزدیک به نیمی از جمعیت این شهر را تشکیل می دهند. بنابراین فرهنگ عزاداری ترکها ، خود به خود گستره وسیعی از شکل عزاداری آن را شامل می شود. علاوه بر ترکها ، ملیت های دیگری از شمال ایران گرفته تا خراسان و یزد و اقوام کُرد ، لر ، عرب و دیگر شهرها و اقوام ایرانی ، بسیار در آن وجود دارند که هر کدام به شکل خاص خود و فرهنگ خود در ایام محرم عزاداری می کنند و البته اینها به مرور زمان بر یکدیگر تأثیر گذاشته و از لحاظ شکل عزاداری بسیار به هم نزدیک شده اند. عزاداری در تهران مانند شهرهای دیگر به صورت محله ای است. هر محله ای برای خود تکایا و حسینیه و مساجدی دارد که در ایام محرم به عزاداری اختصاص داده می شود. مردم از روز اول دهه محرم در مساجد و حسینیه های محل خود حاضر می شوند و در کنار هم به شکلهای متفاوت در قالب هیئتها و دسته های سینه زنی و زنجیرزنی به عزاداری می پردازند. هنگام عبور دسته های عزاداری که از مردها تشکیل می شود. زنها نیز در اطراف کوچه و خیابان به تماشای آنها می ایستند و در عزاداری آنها را همراهی می کنند. در این ایام ، به خصوص صدای طبل و سنج در تمام کوچه ها و خیابانها طنین می افکند و مردم را برای عزاداری به شوق می آرود. کودکان و نوجوانان در این روزها صحنه را برای حضور و نشان دادن خود باز می بینند و از شرکت کنندگان فعال این مراسم به حساب می آیند و حتی بسیاری از دسته ها و هیئتها علاوه بر سینه زنی و زنجیرزنی در سنج رانی وطبل زنی ، نیز از این گروه استفاده می کنند. و برای تشویق و ترغیب آنها به عزاداری در بسیاری از فعالیتها دخالتشان می دهند.
دسته های عزاداری در مسیر خود گاهی به تکایا و حسینیه های دیگر می روند و در آنجا با هم یکی می شوند و عزاداری می کنند.پس از عزاداری در خیابانها و تکیه های دیگر ، به همان شکل دسته و هیئت ، به حسینیه خود برمی گردند.دراکثر تکایا و حسینیه ها و حتی مساجد در این ایام به خصوص از روز سوم محرم به بعد به عزاداران شام داده می شود. هر محله ای با توجه به بافت فرهنگی خود از غذاهای متفاوتی که بیشتر سنتی است استفاده می کند. که از جمله آنها می توان حلیم ، شله زرد ، آبگوشت انواع خورشها و چلوکباب را نام برد. طعام دادن به عزاداران به خصوص در روز تاسوعا و عاشورا به اوج خود می رسد و تقریباً در همه مساجد و تکایا و حسینیه ها ، در این دو روز به مردم شام و ناهار می دهند. در حین عبور دسته ها و هیئتها از کوچه و خیابان ، افراد بسیاری بین مردم عزادار ، آب و چای و شربت و نوشیدنی می دهند.
پس از رحلت امام خمینی ، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران و ساخته شدن حرم بزرگ او ، بسیاری از دسته و هیئتها در ایام محرم و به خصوص در سه روز آخر دهه به بهشت زهرا می روند و در کنار مرقد او به عزاداری می پردازند.
این ایام ، فرصت خوبی است برای سخنرانان و نوحه خوانان که از بالای منابر ، در مساجد و حسینیه ها به تشریح فلسفه عاشورا بپردازند و مردم را با عظمت امام حسین (ع) و اهداف او آشنا سازند.
اقشار مختلف از تمام نقاط ایران به آن مهاجرت می کنند و مردم آن را تشکیل می دهند و همین باعث شده است که فرهنگهای متفاوت و شکلهای عزاداری متنوعی در آن شکل بگیرد. به خصوص مردم ترک زبان از آذربایجان و دیگر نقاط کشور زیاد به چشم می خورند و شاید نزدیک به نیمی از جمعیت این شهر را تشکیل می دهند. بنابراین فرهنگ عزاداری ترکها ، خود به خود گستره وسیعی از شکل عزاداری آن را شامل می شود. علاوه بر ترکها ، ملیت های دیگری از شمال ایران گرفته تا خراسان و یزد و اقوام کُرد ، لر ، عرب و دیگر شهرها و اقوام ایرانی ، بسیار در آن وجود دارند که هر کدام به شکل خاص خود و فرهنگ خود در ایام محرم عزاداری می کنند و البته اینها به مرور زمان بر یکدیگر تأثیر گذاشته و از لحاظ شکل عزاداری بسیار به هم نزدیک شده اند. عزاداری در تهران مانند شهرهای دیگر به صورت محله ای است. هر محله ای برای خود تکایا و حسینیه و مساجدی دارد که در ایام محرم به عزاداری اختصاص داده می شود. مردم از روز اول دهه محرم در مساجد و حسینیه های محل خود حاضر می شوند و در کنار هم به شکلهای متفاوت در قالب هیئتها و دسته های سینه زنی و زنجیرزنی به عزاداری می پردازند. هنگام عبور دسته های عزاداری که از مردها تشکیل می شود. زنها نیز در اطراف کوچه و خیابان به تماشای آنها می ایستند و در عزاداری آنها را همراهی می کنند. در این ایام ، به خصوص صدای طبل و سنج در تمام کوچه ها و خیابانها طنین می افکند و مردم را برای عزاداری به شوق می آرود. کودکان و نوجوانان در این روزها صحنه را برای حضور و نشان دادن خود باز می بینند و از شرکت کنندگان فعال این مراسم به حساب می آیند و حتی بسیاری از دسته ها و هیئتها علاوه بر سینه زنی و زنجیرزنی در سنج رانی وطبل زنی ، نیز از این گروه استفاده می کنند. و برای تشویق و ترغیب آنها به عزاداری در بسیاری از فعالیتها دخالتشان می دهند.
دسته های عزاداری در مسیر خود گاهی به تکایا و حسینیه های دیگر می روند و در آنجا با هم یکی می شوند و عزاداری می کنند.پس از عزاداری در خیابانها و تکیه های دیگر ، به همان شکل دسته و هیئت ، به حسینیه خود برمی گردند.دراکثر تکایا و حسینیه ها و حتی مساجد در این ایام به خصوص از روز سوم محرم به بعد به عزاداران شام داده می شود. هر محله ای با توجه به بافت فرهنگی خود از غذاهای متفاوتی که بیشتر سنتی است استفاده می کند. که از جمله آنها می توان حلیم ، شله زرد ، آبگوشت انواع خورشها و چلوکباب را نام برد. طعام دادن به عزاداران به خصوص در روز تاسوعا و عاشورا به اوج خود می رسد و تقریباً در همه مساجد و تکایا و حسینیه ها ، در این دو روز به مردم شام و ناهار می دهند. در حین عبور دسته ها و هیئتها از کوچه و خیابان ، افراد بسیاری بین مردم عزادار ، آب و چای و شربت و نوشیدنی می دهند.
پس از رحلت امام خمینی ، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران و ساخته شدن حرم بزرگ او ، بسیاری از دسته و هیئتها در ایام محرم و به خصوص در سه روز آخر دهه به بهشت زهرا می روند و در کنار مرقد او به عزاداری می پردازند.
این ایام ، فرصت خوبی است برای سخنرانان و نوحه خوانان که از بالای منابر ، در مساجد و حسینیه ها به تشریح فلسفه عاشورا بپردازند و مردم را با عظمت امام حسین (ع) و اهداف او آشنا سازند.
کپي برداري تنها با ذکر منبع مجاز است .{ منبع : سایت مداحان دات آی آر}
